Powoli oswajamy się z technologią łańcuchów bloków, a co za tym idzie – z zagadnieniami takimi, jak choćby kryptowaluty czy tokeny niewymienialne. Dlatego warto zapoznać się z kolejnym zagadnieniem, czyli ze zdecentralizowanymi autonomicznymi organizacjami funkcjonującymi w ramach blockchain.
Czym jest DAO?
DAO (ang. decentralized autonomous organization, zdecentralizowana autonomiczna organizacja) to koncepcja organizacji wywodząca się z teorii Web3, będąca wspólną własnością jej członków i zarządzana demokratycznie przez społeczność skupioną wokół niej. W przeciwieństwie do tradycyjnych firm, w których obowiązuje struktura oparta na hierarchii, w DAO kluczowe jest zarządzenie oddolne.
Koncepcja DAO pozwala ludziom łączyć swoje fundusze oraz koordynować działania, wokół zagadnień, które są dla nich istotne. Tym samym organizacje takie mogą realnie wpływać na rzeczywistość, podobnie jak robią to tradycyjne przedsiębiorstwa i instytucje.
Każda zdecentralizowana autonomiczna organizacja działa na podstawie zasad wyrażonych w formie smart contract, czyli w programu opartego o sieć blockchain. W łańcuchu bloków zapisuje się zestaw reguł, które definiują, w jaki sposób ma funkcjonować dana organizacja. Specyfika blockchain sprawia jednocześnie, że wprowadzenie wszelkich zmian (w tym przeprowadzanie jakichkolwiek transakcji) jest na bieżąco rejestrowane, a tym samym funkcjonowanie DAO jest w pełni transparentne i odporne na próby manipulacji. Co więcej, dokonywanie wszelkich zmian związanych z funkcjonowaniem organizacji wymaga głosowania członków, zgodnie z przyjętymi regułami. Samo głosowanie jest anonimowe, ponieważ każdy jego uczestnik identyfikowany jest za pomocą tokena blockchain.
Najczęściej DAO finansowane są z crowdsourcingu, opartego o tokeny. Wspomniany smart contract określa, ile tokenów jest dostępnych w danej organizacji, jaka jest wartość pojedynczego tokena i ile głosów przysługuje posiadaczom tokenów, w przeliczeniu na każdy z nich. Nikt nie może bez zgody pozostałych członków organizacji wydawać wspólnych pieniędzy, pochodzących ze sprzedaży tokenów.
DAO w praktyce
Pojęcie zdecentralizowanych autonomicznych organizacji może wydawać się oczywiście dość abstrakcyjne. Dlatego najlepiej przyjrzeć się, wokół jakich spraw skupieni są członkowie DAO. W tej formie funkcjonują na przykład fundusze skupiające inwestorów chcących wspierać ciekawe projekty, na zasadzie funduszy Venture Capital. Niekiedy DAO to swoiste bazy talentów, które gromadzą specjalistów z różnych dziedzin, takich jak graficy, marketingowcy, projektanci, twórcy internetowi, prawnicy, którzy wspólnie chcą pracować nad określonym projektem. To także organizacje charytatywne, w których członkowie decydują wspólnie, w jaki sposób zagospodarować zebrane fundusze.
Coraz częściej powstają organizacje skupiające osoby, chcące samodzielnie tworzyć treści i przekaz medialny. W ramach DAO zrzeszają się też osoby o podobnych poglądach lub zainteresowaniach, dzięki czemu mogą stworzyć skupioną na określonych celach społeczność. Nie można nie wspomnieć o organizacjach, w ramach których współpracują ze sobą miłośnicy i zbieracze dzieł sztuki oraz przedmiotów kolekcjonerskich. Autonomiczne organizacje mogą być też wykorzystane jako miejsca, w których gromadzą się fani ulubionych marek, chcący mieć realny wpływ na produkty lub usługi, z których najchętniej korzystają. W zasadzie to, wokół czego skupiać się będzie organizacja, zależy wyłącznie od wyobraźni jej założycieli.
Jak stworzyć własne DAO?
Stworzenie własnej organizacji jest dość proste. Wystarczy założyć własny kanał na wybranej platformie (obecnie największą popularnością cieszy się Discord), wyznaczyć cele organizacji, zdefiniować mechanizm głosowania oraz określić sposób, w jaki poszczególni członkowie będą mogli pozyskiwać udziały w organizacji, a także stworzyć wirtualny portfel, do którego będą mogły trafiać środki finansowe DAO. Zaraz po dopełnieniu tych kwestii można przystąpić do zapraszania osób, które byłyby zainteresowane przystąpieniem do organizacji.
Naturalnie założoną organizację, jak każdą inną działalność, trzeba odpowiednio promować. Dlatego przyda się przemyślana strategia marketingowa. Tylko w ten sposób można zgromadzić zaangażowaną społeczność, która będzie w stanie sprawnie realizować wyznaczone cele.
Czy DAO ma wady?
DAO otwiera przed nami możliwość nieograniczonej, globalnej współpracy w osiąganiu ambitnych celów. Nie jest to jednak rozwiązanie całkowicie pozbawione wad. Słabą stroną zdecentralizowanych autonomicznych organizacji jest trudność w utrzymaniu odpowiedniego zaangażowania wszystkich członków. Im większa organizacja, tym więcej osób o różnych priorytetach, co skutkuje trudnościami z szybkim podejmowaniem decyzji. Wiele kwestii dotyczących funkcjonowania organizacji musi być przewidzianych z dużym wyprzedzeniem, bo smart contract, który stoi u jej podstaw, nie może być modyfikowany.
Zagrożeniem dla DAO jest plutokracja, czyli sprawowanie władzy dzięki bogactwu, gdyż majętni inwestorzy mogą kupić więcej tokenów, przez co mogą forsować swoje stanowisko. Pojawiają się też wątpliwości natury prawnej, gdyż działalność DAO niemal na całym świecie jest nieuregulowana przepisami. Nie wiadomo też jak odnieść się do kwestii podatkowych, tym bardziej że członkowie organizacji mogą pochodzić z różnych państw.
Nie da się ukryć, że DAO są obecnie na bardzo wczesnym etapie rozwoju i dlatego ciekawe rozwiązania dopiero zaczynają się pojawiać. Dopiero za jakiś czas okaże się, czy idea ta zrewolucjonizuje tradycyjne model funkcjonowania działalności z poszczególnych branż. Kto wie, być może DAO kiedyś będzie podstawową formą nawiązywania współpracy między ludźmi?
