Stopniowane przymiotników wydaje się prostym zadaniem. Ale to tylko pozory, bo o błędy naprawdę nietrudno. Wiążą się one głównie z nadużywaniem stopniowania opisowego w przypadku przymiotników podpadających pod zupełnie inne reguły.

Trzy stopnie i trzy rodzaje stopniowanie

W związku z tym warto uporządkować informacje, by ustrzec się błędów. Kluczowe znaczenie ma znajomość poszczególnych stopni oraz celów, w jakich są one stosowane. Stopień równy to przymiotnik występujący w formie podstawowej. Użycie stopnia wyższego ma na celu uwypuklenie cechy lub dokonanie porównania, a stopnia najwyższego – wyróżnienie danej cechy na tle pozostałych.

W języku polskim są trzy rodzaje stopniowania: regularne, nieregularne i opisowe (analityczne). Najprostsze są zasady stopniowania regularnego. Do przymiotnika w stopniu równym dodaje się po prostu końcówki „-szy” lub „-ejszy” (oczywiście, z uwzględnieniem rodzaju męskiego, żeńskiego lub nijakiego). Na przykład: ciekawy – ciekawszy – najciekawszy.

W przypadku pewnych przymiotników mamy do czynienia ze stopniowaniem nieregularnym. W tym wariancie w stopniu wyższym zmienia się cały wyraz. Z kolei w stopniu najwyższym, do przymiotnika w stopniu wyższym, dodaje się przedrostek „naj”. Na przykład: dobry – lepszy – najlepszy.

W przypadku stopniowanie opisowego przed przymiotnikiem dodaje się przysłówki: „bardziej” (stopień wyższy) lub „najbardziej” (stopień najwyższy). Na przykład: kolorowy – bardziej kolorowy – najbardziej kolorowy. Możliwe jest także „stopniowanie w dół”, w którym stosuje się przysłówki „mniej” lub „najmniej”.

Stopniowanie opisowe? Uwaga na błędy!

Najczęstsze błędy dotyczące stopniowania przymiotników są związane z nieuprawnionym używaniem stopniowania opisowego. Tak dzieje się na przykład wtedy, gdy w sposób opisowy próbuje się stopniować przymiotniki stopniowalne regularnie. Przykładem takiego błędu są formy „bardziej tani” i „najbardziej tani” zamiast „tańszy” i „najtańszy”.

Należy jednak pamiętać, że w języku polskim występują także takie przymiotniki, które można stopniować na dwa sposoby. Tak jest na przykład z przymiotnikiem „poprawny” – w tym przypadku właściwa jest zarówno forma „poprawniejszy”, jak i forma „bardziej poprawny”. Z drugiej strony, są też przymiotniki, które się nie stopniują, takie jak „amerykański”, „coroczny” czy „plastikowy”.

Ciekawym casusem jest słowo „kluczowy”, które słownik PWN definiuje jako „najważniejszy”. Coraz częściej w mediach można natknąć się jednak na określenie „najbardziej kluczowy”, będące rezultatem stopniowania opisowego. Błąd polega na tym, że w takim wariancie „najbardziej kluczowy” de facto oznacza… „najbardziej najważniejszy”.

Gimnastyka języka

To cykl krótkich, ale treściwych, tekstów, których zadaniem jest przypominanie o sprawach ważnych dla wszystkich zawodowo zajmujących się tworzeniem treści. Wierzymy, że w tym miejscu pomocną dłoń odnajdzie każdy, kto para się content marketingiem, public relations, SEO czy po prostu pragnie, by jego warsztat językowy wyposażony był w ostre i precyzyjne narzędzia, jakie umożliwią swobodną oraz efektywną komunikację w biznesie i życiu prywatnym.