Pierw­szy kwiet­nia czy pierw­szy kwie­cień?

Czy to kolejny pri­ma­apri­li­sowy żart, na który tra­fiasz w inter­ne­cie? Otóż nie tym razem – bo wbrew temu, jakie święto obcho­dzimy pierw­szego kwiet­nia, temat jest zupeł­nie poważny! Jeśli zasta­na­wiasz się, czy popraw­nie zapi­su­jesz lub wypo­wia­dasz datę, to w tym arty­kule znaj­dziesz odpo­wiedź na swoje wąt­pli­wo­ści.

Dopeł­niacz, a nie mia­now­nik

Wśród codzien­nych obo­wiąz­ków czę­sto nie przy­wią­zu­jemy wagi do szcze­gó­łów, takich jak poprawny zapis daty. Jed­nak warto się zasta­no­wić nas aspek­tami języka pol­skiego, które mogą wyda­wać się błahe, ale mają swoje uza­sad­nie­nie. Dla­czego nazwy mie­sięcy zawsze wystę­pują w for­mie dopeł­nia­cza?

Zapi­su­jąc datę, na przy­kład „pierw­szy kwiet­nia”, czę­sto nie zda­jemy sobie sprawy, że jest to skrót od dłuż­szego wyra­że­nia – „pierw­szy [dzień] kwiet­nia”^[1]. Na przy­kład, zda­nie:

Pierw­szy kwie­cień jest dniem wol­nym od pracy.

jest niepopraw­nie gra­ma­tyczne. Kon­struk­cja zda­nia suge­ruje, że mówimy o pierw­szym mie­siącu kwiet­niu, np. w ciągu roku, dekady, a nie o kon­kret­nym dniu. Zatem poprawny zapis to:

Pierw­szy kwiet­nia jest dniem wol­nym od pracy.

Język pol­ski jest flek­syjny, a co za tym idzie, odmie­niamy w nim nie­mal wszystko. Zasto­so­wa­nie formy dopeł­nia­cza jest klu­czowe w przy­padku dat, ponie­waż odpo­wia­damy na pyta­nie „czego?” – pierw­szy dzień (czego?) kwiet­nia. W ten spo­sób pre­cy­zu­jemy, o któ­rym dokład­nie dniu w danym mie­siącu mówimy.

Poprawna odmiana nazw mie­sięcy jest istotna nie tylko ze wzglę­dów gra­ma­tycz­nych, ale także dla jasno­ści i pre­cy­zji komu­ni­ka­cji. Wielu z nas popeł­nia ten błąd nie­świa­do­mie, jed­nak warto zwró­cić uwagę na tę kwe­stię, by uni­kać nie­po­ro­zu­mień i popra­wić swoje umie­jęt­no­ści języ­kowe.

Jak to zapa­mię­tać?

Zapa­mię­ty­wa­nie wszyst­kich reguł w języku pol­skim to nie lada wyzwa­nie. Mamy na to spo­soby!

1 | Przy poda­wa­niu daty dodaj w myślach słowo „dzień” – jeśli chcesz zano­to­wać, że dziś jest „pierw­szy kwiet­nia”, dodat­nie po liczeb­niku słowa „dzień” auto­ma­tycz­nie skłoni Cię do uży­cia popraw­nie odmie­nio­nej nazwy mie­siąca.

2 | Przy poda­wa­niu daty, dodaj w myślach czyn­ność – na przy­kład „nie idę do pracy pierw­szego kwiet­nia”, co narzuca Ci odmianę mie­siąca i pomaga w zacho­wa­niu popraw­no­ści języ­kowej.

Data z kropką czy bez?

Poprawny zapis daty nie wymaga zapisu kropki po cyfrze, jak czę­sto widzimy to w przy­padku liczeb­ni­ków porząd­ko­wych. Na przy­kład, zamiast „1. kwiet­nia” poprawna forma to „1 kwiet­nia”. Ponadto nie ma potrzeby doda­wa­nia koń­có­wek flek­syjnych. Przy­kład błęd­nego zapisu to „1-ego kwiet­nia”.

Poprawny zapis cyfr w dacie spra­wia, że nasza wypo­wiedź jest kla­row­niej­sza i pre­cy­zyj­niej­sza. Uni­kamy nie­po­trzeb­nych ele­men­tów, które mogłyby utrud­nić komu­ni­ka­cję. Dzięki popraw­nej gra­ma­tyce i orto­gra­fii komu­ni­katy są zro­zu­miałe dla odbiorcy.

Warto zwra­cać uwagę na detale i dbać o piękno języka pol­skiego w każ­dej wypo­wie­dzi. Pamię­taj o nowo­po­zna­nej zasa­dzie nie tylko pierw­szego kwiet­nia, ale także trze­ciego maja, szó­stego grud­nia, dwu­dzie­stego dzie­wią­tego lutego i przez cały rok!

[1] https: //nck. pl/pro­jekty-kul­tu­ral­ne­/pro­jek­ty­/oj­czy­sty-dodaj-do-ulu­bio­ny­ch/cie­ka­wostki-jezy­ko­we­/28-lutego [data dostępu: 11.03.2024]